ห่วงใยลูกน้อย หมั่นคอยเทคแคร์ เตรียมพร้อมรับมือ “โรคฮิตในเด็ก”

สำหรับเด็กๆแล้ว ในช่วงที่อากาศแปรปรวน เดี๋ยวร้อน เดี๋ยวหนาว เดี๋ยวฝนแบบนี้ ทำให้เด็กป่วยบ่อยไม่สบายได้ง่าย เพราะภูมิต้านทานของเด็กน้อยกว่าผู้ใหญ่ มักทำให้เกิดโรคในเด็กได้ง่าย และอาการป่วยของเด็กๆ ก็มักจะรุนแรง ทำให้คุณพ่อคุณแม่วิตกกังวล เพื่อป้องกันและเฝ้าระวังโรคที่อาจเกิดขึ้นในเด็ก เราจึงรวบรวมข้อมูลของโรคยอดฮิตที่พบในเด็ก เพื่อให้บรรดาคุณพ่อคุณแม่ทำความเข้าใจ พร้อมกับรับมือเพื่อหาวิธีการป้องกันให้กับลูกน้อยของคุณ ว่าแต่จะมีโรคอะไรบ้างนั้น ตามมาดูกันครับ

ไข้หวัด/ไข้หวัดใหญ่

โรคไข้หวัดใหญ่เป็นการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจเฉียบพลัน ซึ่งมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัสที่อยู่ในอากาศหรือสารคัดหลั่ง ทั้งน้ำมูก น้ำลาย หรือการไอ จามใส่กัน ก็เป็นสาเหตุให้ติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ได้ ในเด็กมักจะเกิดในช่วงปลายฤดูฝนเข้าสู่ต้นฤดูหนาว ซึ่งความชื้นในช่วงหน้าฝนนั้นจะทำให้โรคในกลุ่มไวรัสที่เกิดกับระบบทางเดินหายใจนั้นเจริญเติบโตได้ดีกว่าปกติ ซึ่งมีอยู่ 3 ชนิดด้วยกัน คือ ชนิดเอ บีและซี

อาการ: มีไข้สูง ปวดเมื่อยตามตัว หนาวสั่น ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล ไอ และอาจมีอาการของระบบร่างกายอื่น ๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ตาแดง ร่วมด้วย ถ้าเป็นนานเด็กจะมีภาวะขาดนํ้า ไม่ทานอาหาร บางรายอาจนำสู่โรคหลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ และอาจเป็นไซนัสอักเสบร่วมด้วย และอาจมีโรคที่มีเชื้อแบคทีเรียเข้ามาสมทบ

การรักษา : ยังไม่มียาเฉพาะ สิ่งแรกที่พ่อแม่ต้องทำเลยคือ ให้เด็กนอนพักผ่อนให้มาก ดื่มน้ำให้เพียงพอ และกินยาลดไข้อย่างน้อยทุกๆ 6 ชั่วโมง เพื่อบรรเทาอาการที่เกิดขึ้นต่างๆ เพราะโรคไข้หวัดใหญ่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส ดังนั้นการให้ยาปฏิชีวนะจึงไม่มีผล

การป้องกัน:
- หมั่นล้างมือบ่อยๆ ด้วยน้ำและสบู่ หรือใช้แอลกอฮอล์เจลทำความสะอาดมือ ทั้งผู้ที่ป่วยและไม่ป่วย
- ไม่ใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น เช่น แก้วน้ำ หลอดดูดน้ำ ช้อนอาหาร ผ้าเช็ดมือ ผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดตัว เป็นต้น
- ไม่ควรคลุกคลีใกล้ชิดกับผู้ป่วยที่มีอาการไข้หวัด หรือถ้าจำเป็นควรปิดปาก ปิดจมูกด้วยหน้ากากอนามัย
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เน้นพวกผัก ผลไม้ นม ไข่ กินอาหารปรุงสุกใหม่ๆ และใช้ช้อนกลาง นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำสะอาดและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- ฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่

โรคอีสุกอีใส

เป็นโรคติดต่อทางผิวหนัง ที่เกิดจากเชื้อไวรัสมักจะระบาดในช่วงฤดูหนาวถึงฤดูร้อน ทำให้ร่างกายเกิดผื่นคัน มีตุ่มนูนๆ ขนาดเล็ก หรือตุ่มน้ำใสๆ ทั่วร่างกาย สามารถติดเชื้อได้จากการใช้ของร่วมกับผู้ที่เป็นโรค และยังติดเชื้อได้จากระบบทางเดินหายใจ เช่น การไอ จาม หายใจ เป็นต้น ส่วนใหญ่มักเกิดได้บ่อยในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 15 ปี สามารถเกิดขึ้นได้ทุกเพศทุกวัย และยังแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็ว

อาการ: มีไข้ต่ำ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามตัว ไม่อยากอาหารในช่วง 1-2 วันแรกของการติดเชื้อ มีผื่นขึ้นตามใบหน้า ลำตัว หลัง เป็นจุดแดงๆ ตามร่างกาย ผื่นแดงเหล่านี้จะกลายเป็นตุ่มพองขนาดเล็ก มีน้ำใสๆ ภายใน 2-4 วัน ก่อนจะเกิดการตกสะเก็ดในสัปดาห์ต่อมา ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการคันบริเวณที่เกิดผื่นหรือตุ่มพองอยู่บ่อยครั้ง อาการส่วนใหญ่จะไม่ร้ายแรงในเด็กเล็ก แต่ในวัยรุ่นหรือผู้ใหญ่อาจเกิดเป็นโรคที่มีความรุนแรงมากขึ้น สำหรับผู้ที่เคยฉีดวัคซีนโรคอีสุกอีใสก็สามารถติดเชื้อได้เช่นกัน หากพบมีอาการผิดปกติที่รุนแรงขึ้น โดยเฉพาะเด็กเล็กที่อายุต่ำกว่า 1 ปี ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

การรักษา :โรคอีสุกอีใสสามารถหายเองได้ จะมีไข้อยู่ไม่กี่วัน และตุ่มจะตกสะเก็ดและค่อยๆ หายไปภายใน 1-3 สัปดาห์ การรักษาที่ดีที่สุดคือ การพักผ่อนให้เพียงพอ พร้อมกับดื่มน้ำมากๆ ถ้ามีไข้แค่ทานยาพาราเซตามอล เพื่อลดอาการไข้ ควรอาบน้ำและใช้สบู่ฆ่าเชื้อฟอกผิวหนังให้สะอาด ควรตัดเล็บให้สั้นแหละหลีกเลี่ยง การแกะหรือเกา แต่สามารถใช้ยาช่วยลดอาการคันได้ แม้ว่าในปัจจุบันจะมียาที่ช่วยยับยั้งการเจริญของเชื้อไวรัสอีสุกอีใสได้แล้ว

การป้องกัน: การป้องกันที่ดีที่สุดปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ คือ การฉีดวัคซีนป้องกันโรค แพทย์จะแนะนำให้ฉีดวัคซีนจำนวน 2 เข็ม โดยเข็มแรกจะเริ่มฉีดอายุประมาณ 1 ปี และฉีดอีกครั้งเมื่ออายุ 4-6 ปี สำหรับผู้ที่ไม่เคยฉีดป้องกันโรคมาก่อนจะต้องฉีดวัคซีนจำนวน 2 เข็มเช่นเดียวกัน โดยเข็มแรกและเข็มที่ 2 ห่างกันประมาณ 28 วัน ซึ่งจะช่วยลดโอกาสการเกิดโรคและลดความรุนแรงของโรคได้ มากถึง 90 % ในกรณีสตรีมีครรภ์หรือภูมิคุ้มกันอ่อนแอ อาจมีผลค้างเคียงหรืออาจเกิดอันตรายได้ แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ก่อนฉีดวัคซีน

โรคมือ เท้า ปาก

โรคมือเท้าปาก เป็นโรคที่พบในเด็กเล็ก หรือต่ำกว่า 10 ปี ซึ่งมีอาการที่รุนแรงมากกว่าเด็กโต สามารถติดต่อกันได้ง่ายจากการสัมผัส น้ำลาย น้ำมูก อุจจาระ และน้ำในตุ่มของผู้ป่วยโดยเข้าทางปากโดยตรง หรืออาจติดมากับมือ ของเล่น การใช้ภาชนะร่วมกับผู้อื่น มักพบโรคนี้ในสถานรับเลี้ยงเด็กและโรงเรียนอนุบาล ถึงแม้ว่าโรคนี้จะไม่มีวิธีการรักษาโดยเฉพาะ แต่ก็ควรศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับโรคนี้ เป็นตัวช่วยให้คุณพ่อคุณแม่รู้จักวิธีดูแลลูกได้อย่างถูกต้อง หากลูกของคุณเป็นโรคนี้จะได้รู้วิธีป้องกันและวิธีรับมือได้อย่างถูกต้อง

อาการ: จะมีไข้ต่ำๆ อ่อนเพลีย หลังจากนั้นภายใน 2-3 วันจะมีอาการเจ็บปาก มีตุ่มแดงที่ลิ้น เพดานปากและกระพุ้งแก้ม และจะกลายเป็นตุ่มพองใส เมื่อตุ่มแตกออกจะเป็นแผลหลุมตื้นๆ มีผื่นขึ้นที่ฝ่ามือ นิ้วมือ ฝ่าเท้าและก้น แต่จะไม่คัน โดยทั่วไปของโรคนี้จะมีอาการไม่รุนแรงและหายได้เอง ไข้จะลดลงภายใน 3-5 วัน จะค่อยๆ ดีขึ้น และหายเป็นปกติภายใน 7-10 วัน แต่หากเกิดภาวะแทรกซ้อนมีความรุนแรงอาจส่งผลให้เสียชีวิตได้

การรักษา :เนื่องจากในปัจจุบันโรคมือ เท้า ปาก ยังไม่มีการรักษาโดยเฉพาะ การรักษาจึงทำได้แค่รักษาตามอาการของผู้ป่วย การรับประทานอาหารให้รับประทานอาหารอ่อนๆ ที่กลืนง่าย เช่น ซุป ข้าวต้ม หลีกเลี่ยงอาหารหรือเครื่องดื่มที่ร้อนจัด มีรสเปรี้ยวหรือเผ็ด ดื่มน้ำเปล่าหรือนมมากๆ เพื่อป้องกันภาวะร่ายกายขาดน้ำ

การป้องกัน: เมื่อเด็กป่วยเป็นโรคมือ เท้า ปาก ผู้ปกครองควรให้เด็กพักรักษาตัวอยู่ที่บ้านจนหายดีเป็นปกติ แล้วจึงค่อยไปโรงเรียน ถ้าหากคุณพ่อคุณแม่ยังมั่นใจว่าลูกหายดีหรือยังแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ก่อน และในระหว่างนี้ควรให้ลูกหลีกเลี่ยงการเล่นกับกลุ่มเพื่อนๆ อย่างใกล้ชิด หมั่นล้างมือให้สะอาด ไม่ขยี้ตาหรือปาก รวมทั้งดื่มน้ำที่สะอาด รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ๆ ไม่มีแมลงวันตอม ไม่ใช้ภาชนะร่วมกับผู้อื่น โดยเฉพาะช้อน ส้อม จาน ขวดน้ำ แก้วน้ำ เพื่อป้องกันการติดเชื้อโรคจากผู้อื่น

โรคไข้เลือดออก

โรคไข้เลือดออกเป็นโรคที่มาพร้อมกับ ยุงลาย ที่มีอายุเพียง 7 วันเท่านั้น ซึ่งโรคนี้สามารถเป็นได้ทุกฤดู ยิ่งในฤดูฝนมีความเสี่ยงสูง โดยกลุ่มอายุที่พบเป็นโรคนี้ก็คือ อายุ10-14 ปี ในขณะที่กลุ่มเสี่ยงมีโอกาสเสียชีวิตสูงเมื่อป่วยเป็นไข้เลือดออก ก็คือ เด็กเล็กที่มีอายุน้อยกว่า 1 ปี กลุ่มผู้สูงอายุ คนท้อง หรือผู้ที่มีโรคประจำตัว เป็นต้น

อาการ: อาการเบื้องต้นจะคล้ายกับไข้หวัดทั่วไป เช่น มีไข้สูง ตัวร้อน ปวดหัว ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย แต่ผู้ป่วยไข้เลือดออกจะมีอาการที่รุนแรงกว่า คือมีไข้สูงมาก ปวดหัวมาก ปวดเมื่อยตามตัว ปวดกระบอกตา ปวดท้องมาก บางรายอาจมีคลื่นไส้อาเจียน อาจพบผื่นแดงหรือจ่ำเลือดใต้ผิวหนังหรือมีภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมา

การรักษา :เด็กที่ป่วยเป็นโรคไข้เลือดออก จะต้องนอนโรงพยาบาล เพื่อติดตามอาการอย่างใกล้ชิด รักษาตามอาการ แพทย์จะตรวจเลือดทุกวันเพื่อติดตามเกล็ดเลือด หากเกล็ดเลือดต่ำต้องให้เลือด ระหว่างที่อยู่โรงพยาบาล ให้ดื่มน้ำเกลือแร่ ทานอาหารอ่อนๆ อยู่ในที่ที่มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก เช็ดตัวด้วยน้ำอุ่นหรือน้ำธรรมดา เช็ดนาน 10-15 นาที การเช็ดตัวลดไข้จะทำให้ผู้ป่วยสบายตัวขึ้น หลีกเลี่ยงอาหารที่เป็นสีดำหรือสีแดง เพื่อป้องกันการสับสนว่าลูกอาเจียนเป็นเลือดหรืออาหาร

การป้องกัน: แนะนำให้ฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออกในเด็กตั้งแต่อายุ 9 ปี จนถึงผู้ใหญ่อายุ 45 ปี แต่ไม่แนะนำให้ฉีดในเด็กอายุน้อยกว่า 9 ปี ซึ่งเป็นวัคซีนสำหรับป้องกันโรคไข้เลือดออกเท่านั้น สามารถป้องกันการติดเชื้อได้ 60 % ป้องกันการเกิดโรครุนแรงได้ 90% แต่ถ้าร่างกายของผู้รับการฉีดวัคซีนเคยมีการติดเชื้อไวรัสเดงกี่อยู่แล้ว จะเป็นการเสริมภูมิป้องกันได้ดียิ่งขึ้น กำจัดแหล่งเพาะพันธ์ยุงลาย แหล่งน้ำขังภายในบ้าน ปิดภาชนะที่มีน้ำขังให้มิดชิด ป้องกันตัวเองและลูกน้อยไม่ให้ยุงกัด ด้วยการนอนในมุ้ง ทายากันยุง ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องทำอย่างสม่ำเสมอ

โรคภูมิแพ้

คือโรคที่ภูมิในร่างกายมีปฏิกิริยากับสารก่อภูมิแพ้หรือสิ่งแวดล้อมบางอย่างไวกว่าคนปกติ ทำให้เกิดอาการผิดปกติกับอวัยวะที่สัมผัสสารก่อภูมิแพ้นั้น ๆ ส่งผลให้เกิดอาการแสดงได้ในหลายระบบของร่างกาย เช่น ระบบผิวหนัง ระบบทางเดินหายใจ และระบบทางเดินอาหาร ซึ่งผู้ป่วยโรคนี้แต่ละคนจะมีอาการแตกต่างกันและความรุนแรงไม่เท่ากัน เพราะชนิดของสารก่อภูมิแพ้ที่ได้รับและการตอบสนองของร่างกายแต่ละบุคคลต่างกัน อาจเกิดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรม หรือสิ่งแวดล้อม เช่น ฝุ่น ไรฝุ่น สัตว์เลี้ยง ควันบุหรี่ เป็นต้น

อาการ:
- จาม คัดจมูก น้ำมูกไหล น้ำมูกไหลลงคอ
- เป็นหวัดไม่ยอมหาย ไอ ไซนัสอักเสบบ่อยๆ
- คันตา น้ำตาไหล ขยี้ตาบ่อยๆ
- ผื่นคัน ผิวหนังแห้งโดยเฉพาะบริเวณข้อศอก ข้อพับ เข่า และตามลำตัวในเด็ก
- หอบหืด แน่นหน้าอก หายใจไม่ออกร่วมกับไอมาก

การรักษา :การวินิจฉัยโรคภูมิแพ้ย่อมช่วยให้ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของอาการแพ้ที่เกิดขึ้น ซึ่งจะเริ่มจากแพทย์ตรวจร่างกายและซักประวัติแบบละเอียด จากนั้นจะทำการตรวจเพิ่มเติมตามความเหมาะสม เช่น ทดสอบทางผิวหนัง เจาะเลือดหาสาเหตุ เพื่อให้สามารถยืนยันสาเหตุการแพ้ได้อย่างชัดเจน ถ้าหากรู้สาเหตุของการแพ้อย่างชัดเจนแล้ว ควรหลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้แพ้ ให้ลูกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์

การป้องกัน: คุณพ่อคุณแม่สามารถควบคุมเพื่อป้องกันไม่ให้ลูกเป็นโรคภูมิแพ้ได้โดยต้องให้ลูกมีสิ่งแวดล้อมที่ดีตั้งแต่อยู่ในท้อง คุณแม่ตั้งครรภ์ต้องรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ อย่ารับประทานอาหารที่มีโอกาสที่จะทำให้เกิดโรคภูมิแพ้ได้ง่ายมากเกินไป เช่น อาหารทะเล ไข่ ถั่วลิสง นมวัว ช็อกโกแลต ผลิตภัณฑ์จากนม แป้งสาลี ฯลฯ เพราะอาจทำให้ลูกได้สัมผัสกับสิ่งก่อภูมิแพ้เหล่านี้เร็วเกินไป และควรให้เด็กได้อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่สะอาด

โรคอุจจาระร่วง/ท้องเสีย

เป็นอาการถ่ายอุจจาระเหลวหรือเป็นน้ำมากกว่าปกติ หรือในบางครั้งถ่ายเป็นมูกปนเลือด มักเกิดจากการติดเชื้อหรือภาวะอาหารเป็นพิษ หลังจากการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรคเข้าไป โดยอาการจะเกิดขึ้นในระยะเวลาเพียงไม่กี่วัน แต่ในบางรายอาการอาจเรื้อรังเป็นเวลานาน ซึ่งอาจเกิดจากโรคอื่น ๆ ได้ เช่น โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง หรือโรคลำไส้แปรปรวน แต่ถ้าเด็กแรกเกิด ที่กินนมแม่อาจถ่ายอุจจาระนิ่มเหลวไม่มีมูกปนเลือดหรือกลิ่นเหม็น โดยไม่มีอาการอ่อนเพลีย อาเจียน หรือเป็นไข้ถือว่าปกติ

อาการ:
- มีการถ่ายอุจจาระเหลว ถ่ายเป็นน้ำมากกว่า 3 ครั้งขึ้นไป ถ่ายบ่อยกว่าปกติของแต่ละคน หรือถ่ายเป็นมูกปนเลือด 1 ครั้งหรือมากกว่านั้นภายใน 24 ชั่วโมง
- เกิดภาวะขาดน้ำหรือมีอาการท้องเสียมากกว่า 2 วัน สำหรับเด็กเล็กหรือทารกหากมีอาการเกิน 1 วัน ควรรีบพาไปพบแพทย์ เนื่องจากเสี่ยงกับการเสียชีวิตจากภาวะขาดน้ำ
- มีอาการปวดอย่างรุนแรงในช่องท้องหรือทวารหนัก
- ไข้ขึ้นสูงกว่า 39 องศาเซลเซียส

การรักษา :โรคอุจจาระร่วง ไม่มียารักษาเฉพาะ แต่สามารถรักษาผู้ป่วยให้หายได้ด้วยวิธีรักษาตามอาการ หากเด็กกินไม่ได้ ต้องให้น้ำเกลือแร่ทดแทนทางหลอดเลือดดำ เมื่อมีไข้ รักษาอาการไข้โดยเช็ดตัวและให้ยาลดไข้ หากปวดท้องหรือท้องอืด ควรให้ยาขับลม หากเด็กหยุดอาเจียน ให้รับประทานข้าวต้มหรือโจ๊กได้

การป้องกัน: หมั่นล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำและสบู่หรือเจลล้างมือ ใช้ช้อนกลางทุกครั้งในการรับประทานอาหารร่วมกับผู้อื่น รับประทานอาหารที่ปรุงใหม่ ผ่านการปรุงที่ถูกต้องปลอดภัย อาหารที่ปรุงสุกควรใส่ภาชนะที่ปิดสนิท ไม่ควรวางปะปนกัน

ในอนาคตอาจมีโรคเกิดขึ้นใหม่ เปลี่ยนไปตามฤดูกาลและสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป การดูแลสุขภาพลูกน้อยก็เป็นสิ่งสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่ควรให้ความสำคัญ เพราะในอนาคตไม่สามารถคาดเดาได้ว่าจะเกิดอะไรขึ้นบ้าง การป้องกันและการเตรียมความพร้อมที่ดีที่สุดให้กับลูกน้อยก็คือ การทำประกันสุขภาพให้กับลูก เพราะเด็กบางคนป่วยบ่อย ยังไม่มีภูมิต้านทานที่แข็งแรงเหมือนผู้ใหญ่ มีการเข้าออกโรงพยาบาลอยู่บ่อยครั้ง แน่นอนว่าค่าใช้จ่ายต้องตามมา ทั้งค่าหมอ ค่ายา การมีประกันสุขภาพเด็กจะช่วยแบ่งเบาค่ารักษาพยาบาล ลดค่าใช้จ่ายในส่วนนี้ไปได้มาก อย่างประกันสุขภาพเด็ก แมนูไลฟ์ Max Kids ที่ให้ความคุ้มครองตั้งแต่ 1 เดือน 1 วัน ด้วยค่าห้องค่ารักษาสูงถึง 4,000 บาทต่อวัน ค่าชดเชยยามเจ็บป่วยสูงสุดถึงวันละ 1,000 บาท ทั้งยังคุ้มครองสำหรับอุบัติเหตุ สูงสุดถึง 6,000 บาทต่อครั้ง สุขภาพก็ได้ เก็บออมก็มี พร้อมตอบโจทย์ให้กับคุณพ่อและคุณแม่ยุคใหม่ ให้หมดกังวลในค่าใช้จ่ายสำหรับลูกน้อยของคุณ

ที่มาของข้อมูล : Phyathai.com, Pobpad.com, rakluke.com, mamaexpert.com, play.scblife.co.th, bumrungrad.com